ontwerp ,aanleg en beheer van nieuwe (vaste planten)borders in private tuinen

de noodzaak van wiedwerk in pas aangelegde (vaste planten)borders 

Het onderhoud van pas aangeplante borders vergt vooral het jaar van aanplanten en het jaar erna véél en intensief wiedwerk . Het is eenvoudig werk maar wel noodzakelijk om tot onderhoudsarme tot bijna onderhoudsvrije en zeer sterke borders te komen die vaak decennia standhouden .

Dit moet echter gezien worden als een investering in tijd ( en kosten indien uitbesteed)  die zichzelf ruimschoots zal terugbetalen .

Wekelijks wieden in pas aangelegde (vaste planten)borders tussen eind februari en november is veruit te verkiezen ipv om de twee/drie weken om zo alles makkelijk bij te houden en dit met een minimum aan werk . De aangeplante soorten zullen hierdoor beduidend sneller dichtgroeien en er is veel minder kans om per abuis aangeplante soorten weg te wieden of te beschadigen tijdens het onderhoud. Uiteraard hangt de frequentie van het wieden af van de aanwezige zadenbank van onkruiden in de bovenlaag en het weder .

Bij warm en droog weder kan het bij wekelijks onderhoud volstaan om enkel te schoffelen en alles te laten liggen . 

onderhoudsarme, langlevende (vasteplanten) borders : het resultaat van een doordachte plantenstudie

Bij het uitdenken en ontwerpen van duurzame tuinprojecten wordt door de ontwerper steeds rekening gehouden met  standplaatsvereisten ,bloeiopéénvolging, conceptuele samenhang (o.a. structuur , gelaagdheid ,esthetiek ,enz) . Maar samenhangend daarmee en zeker met het ook op het toekomstig onderhoud is  het van cruciaal belang dat rekening wordt gehouden met onderlinge soorten-concurrentie in groeikracht en groeidynamiek .Dit vergt toegepaste plantenkennis en is  één van de hoofdfundamenten waarop een duurzaam , langlevend en aantrekkelijk tuinontwerp is gebaseerd .  

Goed samengestelde(vaste) plantenborders die het eerste en tweede seizoen na aanplant regelmatig gewied(=wekelijks tss maart en november) worden  zullen vanaf het tweede jaar na aanplant resulteren in een dichte , evenwichtige, dense, kruidachtige begroeiing die zichzelf nagenoeg grotendeels instant houdt ,waar geen kale bodem meer te zien is en waar de opkomst van onkruid  miniem is. In sommige gevallen zelfs geheel achterwege kan blijven. Het resultaat  na twee jaar is mooi samenhangende en natuurlijk aanvoelende tuin waar je tientallen jaren plezier van hebt, met merkelijk beperkter tot minimaal onderhoud ivm (klassieke) siertuinen of borders die ondoordacht werden ontworpen en aangelegd, waar heel frequent tot bijna constant moet ingegrepen worden om het evenwicht te behouden ( = véél blijvend wiedwerk ook na het tweede jaar , constant bijknippen , uitdunnen , steunen, herschikken , bijplanten of vervangen ) . Zulke borders zijn geen lang leven beschoren en zijn een last voor de tuineigenaar ipv een plezier !

-een goede , mooie, langlevende en arbeidsarme plantenborder kenmerkt zich door :

-zorgvuldige uitgekozen sterke planten . Vaak zijn dit botanische soorten of betrouwbare cultivars en geen extreem rijkbloeiende modeplanten die vaak een kort leven beschoren zijn . 

-plantenkeuze ifv de bodem en groeiplaatsomstandigheden . Vaak wordt dit niet gerespecteerd en hebben planten blijvend behoefte aan kunstmatige hulp = watergiften , bemesting , bekalking , enz . 

-onderlinge groeiconcurrentiekracht van de soorten ( ecodynamiek) 

Het is onmisbaar bij het ontwerpen van (vaste-planten)borders om met de groei-expansie van de planten rekening te houden en hoe ze elkaar in een soort van evenwichtige groeidynamiek kunnen houden . Het slim combineren of net isoleren is van kapitaal belang in duurzame borders met beperkt onderhoud !

-sterke gelaagdheid . Dit in functie van licht, plantengezondheid en het scheppen van microklimaat voor insekten 

-voldoende soortenvariatie . plantenborders kunnen best veel soorten bevatten zonder druk of chaotisch over te komen . Het tegendeel is waar indien met zorg samengesteld reflecteren ze een rust en grote natuurlijkheid en bieden ze een refugium aan voor een scala aan (insekten)leven !

-vermijden van al te grote homogene plantengroepen . deze groepen trekken minder diverse insektensoorten aan en zijn gevoeliger voor de aantasting en overdracht van plantenziekten 

-samenhang in habitat en groeiwijze 

-minstens enkele soorten die bijzondere stresssituaties ( zoals langdurige droogte , lang nat weder , enz) kunnen opvangen binnen de plantengroep en het geheel nog 'rechthouden' , totdat de andere planten zich herstellen . Immers herstellen éénmaal gevestigde vaste planten zich wel en sterven ze enkel bovengronds af , waarna ze na die stresssituatie weer uitlopen.

Carl Vandenberghe -tuinarchitect